Müşterilerin talepleri doğrultusunda uzman bireyler ile iletişime geçerek değerleme raporu hazırlama süreci başlamaktadır. Değerleme raporunu oluşturabilmek için öncelikle gayrimenkule dair tapu belgesinin temin edilmesi ve taraflara iletilmesi gerekmektedir. Gayrimenkul tapusunun içerisinde mülkün sahibine ait bilgiler ve mülkün üzerinde herhangi bir kısıtlama olup olmadığı yer almaktadır.
Tapu belgeleri resmi kurumlarda inceleme yapılması açısından büyük öneme sahiptir.
Tapu belgesi ile birlikte aşamalı olarak değerleme raporu şu şekilde hazırlanmaktadır;
- Gayrimenkulün yasal ve hukuki olarak belediye tarafından incelenir.
- Gayrimenkulün bulunduğu çevreye giderek gerekli araştırmalar yapılır ve mülkün fotoğrafları çekilir.
- Toplanan bilgiler değerlendirilir ve ekspertiz mevzuatına uygun olacak şekillerde mülkün belgeleri ve fotoğrafları sınıflandırılır.
- Tüm veriler, değerleme uzmanı tarafından detaylı bir şekilde incelenir ve belgeler arasında bir sorunun olup olmadığı kontrol edilir.
- Son aşama olarak rapor müşteriye ve kuruma teslim ederek süreç tamamlanır.
Değerleme Raporu İçerisinde Yer Alan Belgeler
Gayrimenkul değerleme raporu içeriği, bu sektörde uzun yıllarını geçirmiş deneyimli ve uzman ekspertizler aracılığı ile hazırlanmaktadır. Raporların belirli bir hazırlanma süreçleri vardır ve tüm rapor içeriği SPK görevlileri aracılığı ile kontrol edilmektedir. Rapor, sorumlu olan görevliler tarafından kontrol edilmekte ve onaylanmaktadır.
Gayrimenkul değerleme raporu içerisinde şu belgeler yer almaktadır;
- Mülke ait takbis belgesi
- Gayrimenkule ait ruhsat
- İskân belgesi
- Gayrimenkulün inşa sürecine ait plan ve proje
- İmar durumu hakkında belge
- Gayrimenkulün değerini gösteren veriler
- Verilerin yazılı olarak çıktısı
Değerleme raporları ekspertizler aracılığı ile tarafsız bir şekilde incelenmelidir. Ayrıca uygun değerleme yöntemleri kullanılarak süreç ilerletilmeli ve objektif sonuçlara oluşturarak rapor tamamlanmalıdır.
Gayrimenkul Değerleme Raporunun Uygunluk Durumu
Gayrimenkullerin, SPK mevzuatlarına uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığı bazı aşamalara göre belirlenmektedir. Değerleme raporu uygunluk aşamalarını şöyle sıralayabiliriz;
- Raporda yer alan tüm veriler ekspertizler aracılığı ile doğrulanmıştır.
- Analizler ve bu analizlerin sonuçları belirtilen içerik ile uyumludur ve bazı koşullar ile sınırlıdır.
- Değerleme uzmanlarının gayrimenkul ile herhangi bir bağlantısı yoktur.
- Ekspertiz uzmanlarının ücretleri ile raporun herhangi bir aşamasına bağlı değildir.
- Gayrimenkul değerleme raporu ahlaki kurallara ve mesleki gereklere göre gerçekleşmiştir.
- Ekspertiz uzmanlarının gayrimenkul için yapılan değerleme işlemleri konusunda daha önceden deneyimi ve bilgisi bulunmaktadır.
- Değerleme uzmanlarının sahip oldukları kişisel süreçlerden geçerek denetlenmiştir.
- Ekspertiz uzmanları mesleki eğitim ve koşullara göre hareket etmektedir.
Gayrimenkul Değerleme Raporunun Geçerlilik Koşulları
Konut değerleme raporu bazı şartlara göre geçerliliğini sağlamaktadır. Eğer rapor geçerlilik şartını yerine getiremezse değer tespitine dair veriler alabilmek imkânsız hale gelmektedir. Değerleme raporunun geçerlilik şartlarını şöyle açıklayabiliriz;
- Raporun geçerli olabilmesi için ülkenin piyasa durumunun ve ekonomik şartlarının belirli bir süre boyunca değişmemesi gerekmektedir.
- Ülkenin siyasal yapısında büyük çaplı değişimlerin gerçekleşmemesi oldukça önemlidir.
- Doğal afetler sonucunda gayrimenkulde ve gayrimenkulün bulunduğu alanda hasar ve zararların oluşmaması
- Toplumdan veya başka olaylardan kaynaklı gayrimenkulde ekonomik ve başka şartlara bağlı olarak herhangi bir zarar olmamalı
- Değerleme tespitlerinden sonraki süreçte gayrimenkulün kendisinde ve bağımsız bölümlerinde herhangi bir zarar veya hasarın meydana gelmemesi
- Gayrimenkulün bulunduğu bölgedeki imar durumu ve bu imar durumunda değişikliklerin olmaması
- Gayrimenkulün yeniden geliştirilme olasılıkları
- Mülk sahibinin kimliği gibi özel durumlar ve farklı varsayımların dikkate alınmaması halinde raporun geçerlilik süresi tam olarak 1 yıl olmaktadır.
Bu maddelerin yanı sıra değerleme raporu geçerlilik şartlarına etki edebilecek faktörler bulunabilmektedir. Tüm bu aşamalar dikkate alınarak değerleme tespitleri geçerliliğini korumaktadır.