Hukuk alanında
Değerleme hizmeti
Hukuk Alanında Değerleme
Değerleme kavramı, hukukta vergi kanununda geçmektedir ve belirli aşamalara göre gerçekleştirilen değer tespitleridir. Değer tespitleri özellikle kurumlar, intikal ve gelir vergilerinin en doğru şekillerde uygulanması açısından büyük önem taşımaktadır. Bir mülkün para cinsinden değerinin ortaya çıkarılması ancak değerleme tespit çalışmaları ile yapılabilmektedir. Değer tespit çalışmaları genel olarak hukuk alanında değerleme konuları içerisinde maddeler halinde bulunmaktadır.
Vergi kanunun içerisinde belirtilen maddelere göre değer tespiti ölçüt aşamaları şöyledir;
- Maliyet bedeli
- Tasarruf bedeli
- İtibari değer
- Mukayyet değer
- Rayiç ve emsal değeri
Değerleme çalışmalarında, mülklerin vergi kanunlarında belirtilen zamanlarda taşıdıkları değer öncelik alınır. Gayrimenkullerin değeri tespit edilirken değerleme ölçütlerinin kullanılması gereklidir. Değerleme ölçütlerinden başka yöntemlerin kullanılması doğru değildir.
Hukukta Gayrimenkullerin Değerleme Tespitleri
Maliyet Bedeli Tespiti
Hukuk alanında değerleme tespiti yapılırken maliyet bedelleri göz önüne alınmaktadır. Maliyet bedeli, kıymetli bir mülkün satın alınması veya değerinin artırılması için yapılan ödemeler ve giderlerin toplamıdır. Bir mülke yatırım yapmak ya da değerini tespit ettirmek sureti ile bazı harcamalar yapılmaktadır. Özellikle gayrimenkulü satın almada ödenen miktar, kur farkları ve değer ölçümü için ekspertize ödenen ücretler gibi birçok maliyet bedeli ortaya çıkmaktadır.
Tasarruf Bedeli Tespiti
Bir gayrimenkulün tasarruf bedeli, mülkün değerleme yapılacağı gündeki kullanım değerini ifade eder. Tasarruf değerleri genel olarak hukuk alanında değerleme yöntemleri içerisinde yer almamaktadır. Mülkün değerleme günü içerisinde yapılan değer tespiti tarafsızca yapılır ve özel değerlendirmeler işin içerisine katılmamalıdır. Bu yöntemde kurumlar isterler ise senetlerine bağlı kalabilir ve borçlarını tasarruf değeri ile değerleyebilir.
İtibari Değer Tespiti
İtibari değer, genel olarak hisse senetleri üzerinde bulunan değerler olarak bilinmektedir. Paralar ve pulların üzerinde belirtilen yazılar genel anlamda itibari değerdir. Ancak itibari değer kıymetli evrakların üzerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Özellikle kasalar, hisse senetleri ve şirketler aracılığı ile çıkarılan tahvillerde itibari değer bulunur.
Mukayyet Değer
Bir mülkün muhasebe kayıtlarında yazılı olan hesap değerleridir. Bu yöntemde genel olarak değerler defter ve hesaplardan bulunmaktadır.
Rayiç ve Emsal Bedel
Rayiç bedel, özellikle bir gayrimenkulün değer tespiti yapılacağı gündeki satış miktarını ifade etmektedir. Günümüzde hukuk alanında değerleme ölçütleri içerisinde en sık kullanılan rayiç değer, gayrimenkullerin gerçek değeri ortaya koymaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca bu değer, emlak vergi hesaplamalarında da yaygın olarak kullanılmaktadır. Bir gayrimenkulün alım ve satın işlemlerinde aktif değerini belirlenirken rayiç değer dikkate alınmaktadır.
Emsal Bedel
Gerçek değeri tam olarak bilinmeyen bir mülkün değerleme tespiti yapılacağı gün diğer emsallerine bakılarak değer tespiti oluşturulmaktadır. Emsal bedel yönteminin uygulanabilmesi için mülklerin gerçek değerinin tam olarak bilinmemesi gerekmektedir. Gayrimenkullerin maliyet durumlarının bilinmediği zamanlarda emsal değeri kullanılarak bir değer tespiti yapabilmek mümkündür. Bu bedelin hukuk alanında geniş bir uygulama sahası vardır.
Farklı Değerleme Ölçütleri
Hukuk alanında değerleme yapılacağı zaman farklı ölçütlerden de yararlanabilmek mümkündür. Bu ölçütler ise alış bedeli, tapu siciline kayıtlı bedel ve alış emsal bedelidir.
Alış Bedeli Ölçütü
Gayrimenkulün satın alınması için ödeme yapıldığında ölçüt alınan alış bedelidir. Satın alma işlemlerinde yapılan giderler ölçüt içerisine alınmamaktadır.
Tapu Siciline Kayıtlı Bedel Ölçütü
Tapuya kayıtlı mülkler için alınan ölçüt bedelidir.
Alış Emsal Bedeli ölçütü
Vergi kanununda belirtilen gelir vergisi düzenlemelerine göre basit usul uygulamalarında maliyet bedeli tam olarak bilinmeyen mülklere uygulanan ölçütlerdir. Mülklerin değerinin tespit edilmesi mülk sahibinin alış emsal bedeline göre karar vermesi ile şekillenmektedir.